Τετάρτη 16 Ιανουαρίου 2013

Η ανυπακοή


Ξέρω ότι μπορεί να θεωρηθεί προκατάληψη, όμως η αλήθεια είναι ότι εμένα με τρομάζουνν περισσότερο οι υπάκουοι παρά οι ανυπάκουοι. Ίσως λόγω κάποιας περίεργης ταύτισης με την ιστορία των χαινουσών πληγών του ταλαιπωρημένου πλανήτη μας, είχα πάντα την άποψη ότι οι μεγαλύτερες καταστροφές της ανθρωπότητας που προήλθαν απο ανθρώπινο χέρι, είχαν πάντα σχέση με άτομα που ισχυρίστηκαν ότι "μόνο να πειθαρχήσουν μπορούσαν" (στην καλύτερη περίπτωση, γιατί δεν βρήκαν το χρόνο ν' αναζητήσουν άλλη επιλογή).
 
Το καλό είναι αργό γιατί ανεβαίνει ανήφορο. Το κακό είναι γρήγορο γιατί κατεβαίνει κατήφορο.
 
Αλέξανδρος Δουμάς
 
Είναι αλήθεια ότι ούτε οι μεγάλοι αντιστασιακοί τα πήγαν πολύ καλά, όμως μπορούμε τουλάχιστον να παρηγορηθούμε μελετώντας τι έγινε με όσους ακολούθησαν, και πως επωφελήθηκαν άθελά τους απο τη γενναιότητα των πρώτων.
Όπως είδαμε, σύμφωνα με το μύθο, η ιστορία της ανθρωπότητας αρχίζει συμβολικά τη στιγμή που ο Αδάμ και η Εύα παραβαίνουν την εντολή του Θεού και τρώνε τον καρπό του απαγορευμένου δέντρου.
Κατά κάποιο τρόπο, εκεί κόβουν τον ομφάλιο λώρο που τους ενώνει μαζί του, σπάζουν τον αρχικό δεσμό με τη ζωή στον παράδεισο και μετατρέπονται σε άτομα.
Απο κει ώς εδώ, ο άνθρωπος συνεχίζει να εξελίσσεται σχεδόν πάντα χάρη σε πράξεις που πατάνε πάνω στον ίδιο δρόμο: της ανυπακοής. Εννοώ ότι η εξέλιξη της ανθρωπότητας έγινε δυνατή μόνο και μόνο επειδή κάποιοι άντρες και κάποιες γυναίκες τόλμησαν να πουν όχι....
 
Είπαν όχι....σε κάποια απαγόρευση της επιβεβλημένης εξουσίας.
Είπαν όχι....σε μια παράδοση που δεν γινόταν ν' αλλάξει.
Είπαν όχι....στις συνήθειες που ήταν επικίνδυνο να μην υιοθετήσεις.
Είπαν όχι....στην καθεστηκυία τάξη, η αντίσταση στην οποία ισοδυναμούσε με αυτοκτονία.
 
Και να έχουμε υπόψη μας ότι αυτή η συμβολική άρνηση δεν είναι αποκλειστικότητα της δικής μας κοινωνίας, διότι αυτό που αντιπροσωπεύουν ο Αδάμ και η Εύα στον εβραιο-χριστιανικό μύθο, ο Προμηθέας το συμβολίζει στην ελληνική μυθολογία. Ο ελληνικός πολιτισμός στηρίζει και αυτός ένα μέρος της προόδου του σε μια πράξη ανυπακοής.
 
Κλέβοντας τη φωτιά που ως τότε μόνο οι θεοί είχαν για να τη δώσει στους ανθρώπους, ο Προμηθέας ανοίγει το δρόμο προς την ανάπτυξη της γνώσης και των ανέσεων του ανθρώπου. Ακριβώς όπως ο Αδάμ και η Εύα, έτσι κι ο Προμηθέας τιμωρείται για την ανυπακοή του μένοντας αλυσοδεμένος στην αιωνιότητα.
Αλλά ο Προμηθέας δεν είναι μόνο ένας άνθρωπος, είναι ένας ήρωας, και ίσως γι' αυτό δεν μετανιώνει, ούτε ζητάει συγγνώμη. Αντιθέτως δηλώνει περήφανα:
"Προτιμώ να μείνω αλυσοδεμένος σ' αυτό το βράχο, παρά να είμαι υπάκουος δούλος των θεών".
Η ελευθερία είναι μια πράξη ανυπακοής, όπως μας διδάσκει ο μύθος του Προμηθέα, και το πρώτο βήμα για τη γνώση του καλού και του κακού, όπως μας διδάσκει ο μύθος της Γραφής.
 
 
"Αν ένας άνθρωπος ξέρει μόνο να υπακούει, είναι σκλάβος. Αλλά αν ξέρει μόνο να είναι ανυπάκουος, είναι μνησίκακος και, - όσο κι αν φαίνεται ψέμα - , σε καμία απο τις δύο περιπτώσει δεν είναι ελεύθερος".
 
Για να βρούμε το θάρρος να απειθαρχήσουμε...
πρέπει να μπορούμε ν' αντέξουμε το ενδεχόμενο να μείνουμε μόνοι,
πρέπει να μη φοβόμαστε να κάνουμε λάθος,
πρέπει να έχουμε την ικανότητα να ξανρχίσουμε απο την αρχή αν είναι ανάγκη και,
πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να πληρώουμε το αντίτιμο της ανυπακοής μας.
 
 
 
 
Απο το βιβλίο του Χ. Μπουκάι "Απο την άγνοια στη Σοφία".

Δεν υπάρχουν σχόλια: