Τα είδη των αρνητικών σκέψεων

 

 

Α. Τα αυθαίρετα συμπεράσματα

 



Αν νιώθουμε ευάλωτοι στην εγκατάλειψη ή έχουμε τη βασική πεποίθηση ότι "δεν μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι χωρίς μια στενή σχέση", είναι φυσικό να οδηγούμαστε κατά καιρούς στο αυθαίρετο συμπέρασμα ότι πρόκειται να μας εγκαταλείψουν. Αυτό μας οδηγεί στην προσπάθεια διατήρησης της σχέσης με κάθε τρόπο και αποδυναμώνει την ικανότητά μας να αντιμετωπίσουμε το φόβο της εγκατάλειψης.

Το πρωτόγονο τμήμα του εγκεφάλου μας μας λέει ότι δεν θα τα κατφέρουμε μόνοι μας. Αυτό βέβαια θα ίσχυε αν ζούσαμε ακόμη στη φύση, όπως οι πρόγονοί μας (το να μείνει κάποιος μόνος του ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο, ιδιαίτερα για τα παιδιά), αλλά είναι μάλλον απίθανο σήμερα. Είναι αλήθεια ότι το να μείνουμε μόνοι μας ίσως είναι τρομερά οδυνηρό και θα μας κάνει να νιώσουμε πολύ άσχημα, αλλά μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε αν ανατρέξουμε στα δεδομένα και σχεδιάσουμε την πορεία δράσης μας, ζητώντας βοήθεια απο τους φίλους και υπενθυμίζοντας στον εαυτό μας ότι προτού γνωρίσουμε τον πρώην σύντροφό μας ήμασταν σε θέση να ζήσουμε μόνοι μας, και να σκεφτούμε ακόμη ότι πολλοί άνθρωποι υποφέρουν απο τη διάλυση μιας σχέσης, αλλά τελικά επιβιώνουν. Ίσως μάλιστα είναι θετικό το να ζήσει κανείς μόνος του για κάποιο χρονικό διάστημα.

Ένας τρόπος να αντιμετωπίσετε το φόβο της απόρριψης ή της διάλυσης μιας σχέσης είναι να καταγράψετε αυτό που φοβάστε και να δείτε αν μπορείτε να το αμφισβητήσετε, ακόμη μπορείτε να σκεφτείτε τρόπους για να αντιμετωπίσετε το χωρισμό σας, αν συμβεί. Αναμφισβήτητα ο χωρισμός θα είναι οδυνηρός - δεν μπορείτε να προστατευτείτε απο αυτόν - αλλά μπορείτε να τον αντιμετωπίσετε πιο αποτελεσματικά.

 

Αρνητική σκέψη                                                  Αμφισβήτηση και τρόποι αντιμετώπισης

 

Αν δεν υποχωρήσω, θα                                   Κατ' αρχάς, υπάρχουν στοιχεία ότι θα με

βιώσω την απόρριψη.                                      απορρίψει ή ότι θα διαλυθεί η σχέση μας;

                                                                        Ποιά δεδομένα υποστηρίζουν το φόβο

                                                                        μου;

                                                                        Αλλά ας υποθέσουμε το χειρότερο. Πώς

                                                                        μπορώ να το αντιμετωπίσω;

                                                                        Θα είναι οδυνηρό, αλλά δεν γίνεται να μη

                                                                        κάνω τίποτε επειδή φοβάμαι γι αυτό που

                                                                        θα νιώσω.

 

Μία άλλη μορφή αυθαίρετου συμπεράσματος είναι το διάβασμα της σκέψης. Συμπεραίνουμε αυτόματα ότι οι άλλοι δεν μας συμπαθούν επειδή δεν μας προσφέρουν αρκετές ενδείξεις αποδοχής. Στο διάβασμα της σκέψης πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε διαισθητικά τί σκέπτονται οι άλλοι.

Είναι βέβαια χρήσιμο να γνωρίζουμε ποιοι είναι οι φίλοι μας και να προσέχουμε να μη μας εξαπατήσουν. Στην αντίθετη περίπτωση ενδέχεται να προσφέρουμε πάρα πολλά στις σχέσεις μας και να μην έχουμε την ανάλογη ανταπόδοση. Ωστόσο, όταν υποφέρουμε απο κατάθλιψη, γινόμαστε εξαιρετικά καχύποπτοι και πιστεύουμε ότι οι άλλοι μας εξαπατούν, μας χρησιμοποιούν ή μας εκμεταλλεύονται, μια και όλα αυτά είναι για μας απειλητικά. Ίσως αρχίσουμε να σκεπτόμαστε ότι οι άλλοι δεν ενδιαφέρονται πραγματικά για μας, ότι απλώς προσποιούνται και ότι είναι αναξιόπιστοι σύμμαχοι και φίλοι. Ίσως ακόμη θυμηθούμε εμπειρίες απο το παρελθόν όπου οι άλλοι δεν ενδιαφέρθηκαν για μας.

Μπορούμε να αμφισβητήσουμε αυτές τις σκέψεις αν αναλογιστούμε τα εξής:

 

Είναι πολύ φυσικό οι άνθρωποι να ενδιαφέρονται για τον εαυτό τους και ίσως να μη νοιάζονται για μένα όσο θα ήθελα εγώ. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν με συμπαθούν καθόλου. Ίσως να υπάρχουν κάποια πράγματα επάνω μου που να μην τους αρέσουν. Τώρα που το σκέπτομαι, ούτε εμένα μου αρέσουν ορισμένα πράγματα επάνω τους. Αλλά ποιός είπε ότι πρέπει να μου αρέσουν τα πάντα επάνω τους και ότι σ' αυτούς πρέπει να αρέσουν τα πάντα σ' εμένα; Σε τελική ανάλυση, είμαστε άνθρωποι και οι άνθρωποι απογοητεύουν τους άλλους κατά καιρούς. Έτσι είναι η ζωή.

 

Ένας άλλος τρόπος αμφισβήτησης θα ήταν να εξετάσουμε τα δεδομένα:

 

Μπορεί ο άλλος να έχει περάσει μια δύσκολη μέρα και να μην καταλαβαίνει πώς νιώθω. Υπάρχει πιθανότητα να εκλαμβάνω τις πράξεις του ως υποτιμητικές ή περιφρονητικές χωρίς να υπάρχει τέτοια πρόθεση εκ μέρους του; Μήπως υπάρχει κάποιος εναλλακτικός τρόπος ερμηνείας των πράξεών του, πέρα απο το ότι αυτός δεν ενδιαφέρεται για μένα; Σε τελική ανάλυση, αν διαπιστώσω ότι με εκμεταλλεύεται ή ότι δεν δίνει δεκάρα για μένα, τότε ίσως να είμαι καλύτερα χωρίς αυτόν ή τουλάχιστον θα ήταν καλό να περιμένω λιγότερα απο αυτόν.

 

 

 

 

Απο το βιβλίο του P.Gilbert  "Ξεπερνώντας την κατάθλιψη"