Τα είδη των αρνητικών σκέψεων

Β. Η πρόβλεψη του μέλλοντος

  Συχνά έχουμε την ανάγκη να προβλέψουμε το μέλλον, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό. Θέλουμε να έχουμε κάποια ιδέα σχετικά με τις απειλές, τις ευκαιρίες και τα εμπόδια που θα βρεθούν στο δρόμο μας. Και θέλουμε να ξέρουμε αν πρέπει να καταβάλουμε προσπάθεια ή όχι. Το πόση ενέργεια επενδύουμε στην προσπάθεια επίτευξης των στόχων μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αν βλέπουμε το μέλλον με απαισιοδοξία ή με αισιοδοξία. Δεν μας συμφέρει να καταβάλουμε μεγάλη προσπάθεια όταν οι πιθανότητες επιτυχίας είναι μικρές. Το πρόβλημα είναι ότι, καθώς βυθιζόμαστε στην κατάθλιψη, ο εγκέφαλός μας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτε και επιμένει να λέει ότι τα πράγματα είναι δύσκολα. Όταν έχουμε κατάθλιψη, εγκέφαλός μας μας λέει: «Ακόμη κι αν προσπαθήσεις δεν θα τα καταφέρεις. Μην κάνεις τίποτε και περίμενε να βελτιωθεί η κατάσταση». Κατά συνέπεια, η αντιμετώπιση της κατάθλιψης απαιτεί να έχουμε υπομονή και να είμαστε σε θέση να παραδεχτούμε ότι ο εγκέφαλός μας βλέπει υπερβολικά απαισιόδοξα το μέλλον.

Ένας τρόπος για να ξεπεράσουμε αυτό το εμπόδιο είναι να αναγνωρίσουμε ότι η αίσθηση της συντριβής αποτελεί φυσικό επακόλουθο της ψυχολογικής κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν γίνεται τίποτε. Μπορούμε να χωρίσουμε τα προβλήματά μας σε μικρότερα υποπροβλήματα. Για παράδειγμα, ο Νίκος έπρεπε να κάνει την πτυχιακή του εργασία, αλλά ένιωθε καταβεβλημένος και ήταν βέβαιος ότι δεν θα τα κατάφερνε. Στο τέλος όμως κατάφερε να αμφισβητήσει αυτές τις σκέψεις με τον ακόλουθο τρόπο: «Ας δω τι πρέπει να κάνω για να τα καταφέρω. Πρώτα θα μιλήσω στον επόπτη μου, θα μαζέψυ υλικό και θα διαβάσω όσο πιο πολύ μπορώ. Στη συνέχεια θα κάνω ένα διάγραμμα για το τι θα συμπεριλάβω». Υπό μια έννοια, μοιάζει με την ορειβασία: αν φοβάστε τα ύψη, προχωρήστε βήμα-βήμα και μην κοιτάζετε κάτω ή πάνω.

Είναι πολύ χρήσιμο να γνωρίζουμε πότε πρέπει να παραιτηθούμε από τις προσπάθειές μας. Προσέξτε όμως: μην τα παρατήσετε πολύ γρήγορα, αν προηγουμένως δεν έχετε θέσει σε εφαρμογή τις διάφορες στρατηγικές αντιμετώπισης που προγραμματίσατε και, κατά συνέπεια, εάν δεν έχετε ακόμη συγκεντρώσει επαρκή δεδομένα που να υποστηρίζουν ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτε. Διαφορετικά, θα έχετε έναν καλό λόγο να νιώσετε συντετριμμένοι.

 

Πώς να ενεργοποιηθείτε περισσότερο

 Όταν πιστεύουμε ότι δεν θα καταφέουμε τίποτε, ότι τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα ή ότι δεν θα υπάρξει αποτέλεσμα, καταλήγουμε να περιορίζουμε τις δρεαστηριότητές μας, να μην καταβάλουμε προσπάθειες και να παραμένουμε αδρανείς. Είναι πολύ σημαντικό να αμφισβητήσουμε αυτές τις ιδέες. Μερικές φορές το κλειδί της επιτυχίας είναι να συνεχίσουμε να προσπαθούμε, ακόμη και όταν πιστεύουμε ότι δεν θα καταφέρουμε και πολλά πράγματα. Ας υποθέσουμε ότι το πρόβλημά σας είναι ότι δεν μπορείτε να ενεργοποιηθείτε και να ακολουθήσετε τις συμβουλές που εμπεριέχονται σ’ αυτό το βιβλίο.

 

Αρνητική σκέψη                                Αμφισβήτηση και τρόποι αντιμετώπισης

Δεν θα καταφέρω τίποτα            Έχω δεδομένα που υποστηρίζουν κάτι τέτοιο;

                                                    ή νιώθω απλώς έτσι;

                                                    Έχω κατάθλιψη, άρα είναι φυσικό να νιώθω

                                                    έτσι.

                                                    Τι έχω να χάσω αν προσπαθήσω; Αν δεν τα

                                                    καταφέρω σίγουρα δεν θα χάσω τίποτε,

                                                    αντίθετα, μπορεί να κερδίσω και κάτι.

                                                    Μήπως συμπεριφέρομαι σα να χω κιόλας

                                                    αποτύχει, προτού καν προσπαθήσω; Αν

                                                    κάνω μια απόπειρα, θα ξέρω τουλάχιστον

                                                    ότι προσπάθησα, έστω κι αν δεν καταφέρω

                                                    κάτι.

                                                    Ίσως αν προσπαθήσω για κάτι, να νιώσω

                                                    καλύτερα από τώρα που δεν κάνω κάτι.

Το κόλπο για να ξεπεράσετε την αδράνεια είναι να αρχίσετε από κάτι που μπορείτε να πετύχετε.

 

Απο το βιβλίο του P.Gilbert  "Ξεπερνώντας την κατάθλιψη"